Wat zijn vitaminen?
Vitaminen zijn organische stoffen die onmisbaar zijn voor het menselijk lichaam. De meeste vitaminen kan het lichaam zelf niet aanmaken en moeten we dus vooral halen uit voeding. We kennen de volgende vitaminen: A, B-complex, C, D-complex, E en K.
B en D zijn complex omdat er verschillende soorten vitamine B en D zijn.
Vitamine A
Is in het menselijk lichaam nodig voor:
- De opbouw en de werking van oppervlakteweefsels in de luchtpijp, longweefsel, tandvlees, huid en het haar;
- Een goede werking van het afweersysteem
- Het gezichtsvermogen
- De groei bij kinderen
Belangrijke bronnen voor vitamine A zijn lever, vis, (half)volle melk en melkproducten en boter. Groenten en fruit bevatten bèta-caroteen, dat door het lichaam naar behoefte wordt omgezet in vitamine A.
Vitamine B
Omdat vitamine B lastig is en vele varianten kent, zijn er dus veel verschillende producten die je zou moeten eten om alle verschillende vitamine B binnen te krijgen. De belangrijkste bronnen om alle vitamine B binnen te krijgen zijn graanproducten, vlees, vis en aardappelen.
Omdat vitamine B12 alleen in dierlijke producten voorkomt is het voor vegetariërs handig om hier extra op te letten, en het voedingspatroon dus met supplementen aan te vullen om de dagelijkse hoeveelheid binnen te krijgen. Als je een te kort aan vitamine B binnen krijgt kan dit resulteren in de aandoening beriberi.
Vitamine C
Vitamine C is veruit de bekendste vitamine, deze zitten in fruit, groente en aardappelen. Deze vitamine hebben bepaalde functies voor ons lichaam. Een tweetal voorbeelden hiervan zijn:
- De vorming van witte bloedcellen. Witte bloedcellen spelen een belangrijke rol bij de weerstand. Het lichaam kan in contact komen met een schadelijke bacterie of andere ziekteverwekker. Witte bloedcellen zorgen ervoor dat deze indringers onschadelijk worden gemaakt. Op die manier zorgt vitamine C voor een goede werking van het afweersysteem. Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen schadelijke indringers;
- Gezonde botten, tanden, huid en bloedvaten;
Als je een te kort aan vitamine C binnen krijgt kan dit resulteren in de ziekte scheurbuik.
Vitamine D
Vitamine D is één van de weinige vitamine die het lichaam zelf kan maken. We maken ongeveer 2/3 van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D per dag aan door de zon. Vitamine D3 wordt in de huid aangemaakt onder invloed van daglicht (UV-stralen). Als de zon op de huid schijnt, is de aanmaak het hoogst, maar ook bij bewolkt weer is er voldoende licht voor de aanmaak van vitamine D.
De overige 1/3 van de aanbevolen hoeveelheid vitamine D per dag halen we uit voeding. De beste voedingsbron voor vitamine D is vette vis zoals zalm of makreel. Eieren bevatten redelijk wat vitamine D. In Nederland wordt ook vitamine D toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten (maar niet aan olie). De hoeveelheden die worden toegevoegd zijn dermate klein dat het beter is om lekker naar buiten te gaan.
Als je een te kort aan vitamine D binnen krijgt kan dit resulteren kan je last krijgen van vergroeiingen aan botten.
Vitamine E
Vitamine E komt voor in plantaardige oliën en in plantaardige producten zoals granen, noten, zaden, groenten en fruit.
Vitamine E speelt een rol bij de aanmaak van rode bloedcellen en het in stand houden van spier- en andere weefsels. Ook is het belangrijk voor de weerstand. Vitamine E is een antioxidant dat beschermt de cellen in het lichaam tegen schadelijke stoffen die schade veroorzaken aan cellen en weefsels. Deze schadelijke stoffen kunnen uiteindelijk kanker of hart en vaatziekten veroorzaken.
Dierlijke producten bevatten relatief weinig vitamine E.
Vitamine K
Vitamine K is belangrijk is belangrijk voor de bloedstolling. Dit zit vooral in groene bladgroenten, kaas, kip, ei, vlees en melkproducten. Een tekort aan vitamine K komt bijna niet voor. In risicogroep zijn pasgeboren baby’s tot 3 maanden. Deze hebben van de moeder geen voorraad mee gekregen en krijgen dus extra vitamine K toegediend om (hersen)bloedingen te voorkomen.
